Jak zbierać, suszyć i przechowywać zioła?

Suplementy diety i leki, które mogą pomóc nam wrócić do zdrowia znajdziemy nie tylko w aptece. Zarówno wiosną, latem jak i jesienią znajdziemy je również na oddalonych od ulic i miast łąkach. Zioła, pomagające utrzymać zdrowie i pozwalające uporać się z wieloma dolegliwościami będą zdecydowanie tańsze niż kolejne pigułki i syropy. Dużo przyjemności może za to dostarczyć ich zbieranie. Zanim jednak damy się porwać ziołowemu szałowi, musimy wiedzieć nie tylko to, jakie zioła zbierać. Równie ważna jest wiedza o tym kiedy to robić, a także w jaki sposób je suszyć i przechowywać, abyśmy w pełni mogli wykorzystać ich dobroczynne właściwości.

Jak zbierać zioła?

Przy zbieraniu ziół ogromne znaczenie ma wiele czynników. Zalicza się do nich nawet pora dnia. Większość z nich warto zbierać rano, jednak wtedy, gdy już zniknie rosa i jest sucho. Zasada ta nie dotyczy jednak naparstnicy, ponieważ jej liście w nocy tracą swoje dobroczynne właściwości, dlatego zbieranie ich z samego rana nie jest dobrym pomysłem. Bez względu na porę dnia i rodzaj rośliny, ważne jest to, by zbierane rośliny były suche – krople rosy mogą sprawić, że pojawią się plamy, lub też roślina po prostu spleśnieje. Jeśli nie hodujemy ziół we własnych ogródkach, wybierajmy te łąki, które są oddalone od dróg i, jeśli to możliwe, również od pól uprawnych. Wtedy mamy większą pewność, że zbierane przez nas rośliny nie są zanieczyszczone spalinami i nie wchłonęły chemicznych substancji, które pochodzą ze sztucznych nawozów używanych przez rolników. Trzeba ze sobą zabrać nożyk i wiklinowy, koniecznie płaski koszyk, ewentualnie papierowe torebki. Zebrane rośliny należy układać luźno, w miarę swobodnie, aby się nie zgniatały i miały dostęp do powietrza. W plastikowych pojemnikach i reklamówkach mogą się zaparzyć, a wtedy już do niczego nam się nie przydadzą.

Konkretne rośliny zbiera się w określonych porach roku. Korzenie i kłącza należy zbierać wczesną wiosną i późną jesienią,. Od początku maja do połowy września można zbierać niemal wszystkie zioła, a także liście i owoce, natomiast korę należy zebrać na przedwiośniu, gdy tuż pod nią krążą soki drzewa. Musi być ona błyszcząca i bez pęknięć. Korę odcinamy delikatnie, aby nie uszkodzić drzewa.

Okres zbierania kwiatów zależy od gatunku. Rumianek, mniszek lekarski i podbiał należy zbierać na początku kwitnienia, natomiast dziewannę, bławatek czy jasnotę białą w czasie, gdy kwitną już w pełni. Jeżeli chcemy zbierać liście, musimy zrobić to wtedy, gdy są jeszcze jasnozielone i bardzo młode – wtedy mają najwięcej dobroczynnych składników. Zbierajmy tylko te zdrowe, czyli takie bez plam i przebarwień. Dobry moment to ten przed okresem kwitnienia, najpóźniej można zrobić, gdy kwiaty już zakwitną. Ziele należy zbierać we wczesnym okresie kwitnienia, z wyjątkiem krwawnika, który można zbierać w pełni okresu kwitnienia, natomiast tasznik i fiołek trójbarwny wtedy, gdy już zawiązują się owoce. Ścinamy górne części łodyg, nieco ponad zdrewniałą częścią. Zioła płożące, takie jak macierzanka, połoniczka czy rdest ptasi ucinamy tuż przy ziemi, po czym delikatnie oczyszczamy z kurzu i ziemi. Owoce mięsiste w chwili, gdy są w pełni dojrzałe. Owoce z rodziny selerowatych, takie jak kminek, kozieradka, kolendra, czarnuszka, koper włoski i anyż najlepiej zbierać w pochmurne poranki. W tym przypadku ścinamy całe rośliny.

W jaki sposób suszyć rośliny?

Suszenie roślin może okazać się prawdziwym wyzwaniem, jednak nie ma najmniejszego powodu, aby się do tego zrażać. Najlepiej suszyć je w sposób naturalny. Do tego potrzebne jest ciepłe, ale ocienione i przewiewne miejsce. Możemy skorzystać też z mniej naturalnych sposobów i wykorzystać albo suszarkę elektryczną do owoców i ziół lub piekarnik, jednak w obu przypadkach trzeba zachować ostrożność, aby roślin nie zniszczyć. Zebrane kwiaty należy rozłożyć bardzo cienką warstwą na papierze lub płótnie czy gazie naciągniętej na drewnianą ramę. Jeśli zamierzamy wykorzystać elektryczną suszarkę lub piekarnik, temperatura nie może przekraczać 30°C. W przypadku piecyka należy pamiętać, aby pozostawić uchylone drzwiczki. Liście suszymy w bardzo podobny sposób. W przypadku metod nienaturalnych, temperatura urządzeń nie może przekraczać 35°C. Dobrze wysuszone liście łamią się, jednak nie kruszą na pył. Ziele zbierane całymi łodygami wieszamy pod sufitem. Każdą roślinę wieszamy pojedynczo, nie zbieramy w pęczki, ponieważ wtedy nie dociera do nich powietrze i zamiast się wysuszyć, będą się psuć. W przypadku kozieradki, czarnuszki i innych roślin selerowatych, wieszamy je w pęczkach pod sufitem. Pod spodem rozkładamy papier lub tkaninę, na którą spadają ususzone nasionka. Resztę możemy wytrzepać ręcznie, po czym pozostawić do wysuszenia. Większe owoce, takie jak jabłka, kroimy w plasterki i suszymy w piekarniku, w temperaturze od 35 do 40°C, przy nieco uchylonych drzwiczkach. Mniejszych owoców nie musisz dzielić na cząstki. Im więcej wody uda się odparować, tym trwalsze będą. Częste obracanie owoców sprawi, że będą równomiernie odparowywać i nie przyklejać się do pergaminu.

Jak przechowywać susz?

Dawniej wszystkie zioła przechowywano w lnianych woreczkach. Obecnie sposoby przechowywania ziół i suszonych owoców są różne i wszystko zależy od specyfiki danego suszu. W przypadku roślin, które mają tendencję do pochłaniania wilgoci, najlepsze będą szczelne, metalowe pojemniki lub słoiki i butelki z ciemnego, zielonego lub brązowego szkła. Sprawdzą się również skrzyneczki uszczelnione pergaminem. Do większości suszu sprawdzą się pojemniki z częściową przepuszczalnością, takie jak woreczki z grubej tkaniny, papierowe torby lub kartoniki. Susz, który nie jest wrażliwy na wilgoć i wietrzenie można przechowywać w zwykłych jutowych woreczkach, podobnie jak rośliny, które mają skłonności do zaparzania się. Bez względu na to, jakie opakowanie wykorzystamy, należy je podpisać. Konieczna jest nazwa rośliny oraz data, kiedy została zebrana i ususzona. Przechowywanie dłużej niż rok nie ma sensu, ponieważ w tym czasie susz straci swoje właściwości. Należy o tym pamiętać przy zbiorach: z łąk zabierajmy tylko tyle, ile jest nam potrzebne, by rośliny nie zostały zmarnowane. Zbiory przechowujmy w suchym, przewiewnym i ocienionym miejscu, z dala od intensywnych zapachów.

Aby cieszyć się dobroczynnymi właściwościami ziół lub raczyć się przekąskami w postaci suszonych owoców, wcale nie musimy iść do apteki lub sklepu. Wystarczy, że zaopatrzeni w odpowiednią wiedzę i koszyk, udamy się na łąkę o odpowiedniej porze roku. Suszenie ziół może dostarczyć sporo radości. Zwłaszcza, że będziemy pewni, że nie zawierają one żadnych szkodliwych substancji. Dlatego też warto zacząć hodować zioła we własnym ogródku – latem wszak można korzystać również z tych świeżych. Zielarstwo nie jest, niestety, w dzisiejszych czasach zbyt popularne. Może najwyższy czas to zmienić?

Auto: Agnieszka Wojcieszek Data publikacji: 17 maja 2017 Dodano w kategorii: WYDARZENIA